صدور گواهی فوت در منزل

در زمان فوت متوفی، صدور جواز دفن و گواهی فوت، اولین دغدغه بازماندگان متوفی می‌‌باشد که این کار معمولا توسط پزشک دارای مجوز این کار انجام می‌پذیرد ولی در مواردی پزشک قادر به صدور گواهی فوت نیست و حتما باید جسد متوفی جهت تشخیص علت فوت و یا طی روال قانونی و قضایی به پزشکی قانونی منتقل گردد.

مواردی که در آن پزشک نمی‌تواند گواهی فوت و جواز دفن متوفی را صادر کند:

1. مرگ مادران باردار، فوت مادر باردار در هر سنی از بارداری نیاز به ارجاع به پزشکی قانونی دارد و پزشک نباید جواز دفن مادر باردار را صادر کند. این مورد از مواردیست که در تمام نقاط جهان بسیار مهم و حساس است و مرگ و میر مادران باردار، یکی از شاخص‌های مهم سلامتی و بهداشت و از نشانه‌های شرایط بهداشتی مترقی در کشورهای پیشرفته است. همچنین مرگ مادر باردار در حین زایمان و یا در اثر سقط نیز باید ارجاع گردد

2. هر مورد فوتی که علت اصلی فوت برای پزشک صادر کننده مسجل و قطعی نیست و بر اساس سوابق و شرایط اخیر متوفی، پزشک صادر کننده نمی‌تواند، علت قطعی و اصلی مرگ را تشخیص دهد و به همین خاطر پزشک مجاز به صدور گواهی فوت و جواز دفن متوفی نخواهد بود، همانطور که در مطالب قبلی عنوان کرده بودیم، پزشک زمانی می‌تواند علت اصلی و قطعی فوت را بسادگی تشخیص دهد که شرح حال مناسبی توسط بستگان و بازماندگان از متوفی ارائه گردد و اسناد و مدارک ثابت کننده این شرح‌حال مثل اقدامات پاراکلینیک، آزمایشات، خلاصه پرونده بستری در بیمارستان و… موجود باشد، ضمنا بستگان بتوانند شرایط اخیر متوفی تا قبل از فوت را بسادگی و وضوح تشریح کنند که پزشک بتواند با تکیه بر این اسناد و مدارک و شرح‌حال به علت اصلی مرگ متوفی پی‌برده و گواهی فوت متوفی را صادر کند، در غیر اینصورت باید جسد متوفی جهت انجام کالبدشکافی و تشخیص علت فوت به پزشکی قانونی ارجاع گردد.پس بیماری زمینه‌ای متوفی و شرایط وی در روزهای قبل از مرگ بسیار حائز اهمیت است.

۳. هر فوتی که بستگان یا بازماندگان از کسی یا مجموعه‌ای بابت فوت متوفی که ارتباطی با متوفی داشته، شاکی باشند، مثلا بستگان از بیمارستان و کادر درمانی که متوفی اخیرا بستری بوده، شاکی هستند و یا از پزشک جراحی که متوفی را تحت جراحی قرارداده شاکی هستند یا از بستگان یا هر شخص دیگری که ممکن است ارتباط یا نقشی مستقیم یا غیرمستقیم در فوت متوفی داشته است در این موارد که احتمال شکایت به هر دلیل یا عنوانی در ارتباط با فوت متوفی وجود دارد،  پزشک نباید گواهی فوت و جواز دفن متوفی را صادر کند و جسد حتما و قطعا باید به سازمان پزشکی قانونی ارجاع گردد.

۴. موارد فوتی که در اثر تروما ایجاد شده‌است.مرگ در اثر تصادفات، سقوط، سوختگی،زلزله، سیل،برق‌گرفتگی، غرق‌شدگی و مولتیپل تروما به هر علت دیگری حتما بایه به پزشکی قانونی ارجاع گردد.

۵. مرگ در اثر نزاع و دعوا و درگیری، چه با برخورد فیزیکی همراه بوده باشد چه نباشد. هر نوع مرگی که مشکوک به قتل باشد، نیاز به ارجاع به پزشکی قانونی هست، حتی اگر آثاری از ضرب و جرح هم مشهود نباشد، گاهی ممکن است فرد بدنبال استرس ناشی از نزاع فوت شده باشد که همین مورد را هم میتوان در مراجع قانونی به عنوان قتل پیگیری کرد.پس در هر موردی که احتمال نزاع یا درگیری یا قتل وجود دارد، حتما باید جسد را به پزشکی قانونی ارجاع داد.

۶. مواردی که احتمال وجود مسمومیت هست، هر نوع مسمومیت از جمله مسمومیت دارویی یا مسمومیت ناشی از گازها و آلاینده‌ها (کلر، مونوکسید کربن) و نظیر آنها را نیز باید به پزشکی قانونی ارجاع داد.

۷. سوءمصرف مواد مخدر و الکل (اوور دوز over dose) اگر هر فردی بدلیل مصرف بی‌رویه هر نوع ماده مخدر چه خوراکی چه استنشاقی و چه تزریقی یا الکل دچار مرگ شود، حتما باید جهت تشخیص و بررسی به پزشکی قانونی ارجاع گردد حتی اگر فرد دارای اعتیاد شناخته شده باشد یا تحت درمان باشد.

۸. موارد خودکشی و یا مشکوک به خودکشی به هر روشی نیز، نیاز به ارجاع دارد و پزشک مجاز به صدور گواهی فوت نمیباشد.در اینگونه موارد حتی شک به خودکشی نیز به معنای ارجاع به پزشکی قانونیست حتی اگر شواهدی از این امر در آن لحظه بدست نیاید.

۹. اتباع خارجی که دارای شماره اقامت و کد اتباع نمی‌باشند، این موارد را نیز حتما باید ارجاع داد.اتباع خارجی که در ایران حضور دارند اگر بصورت قانونی در کشور زندگی کنند دارای یک کد اختصاصی هستند که توسط ادراره مهاجرت به آنها اعطا شده است و این کد، معرف هویت و کد شناسایی این افراد محسوب می‌گردد که میتوان آنرا معادل کدملی در نظر گرفت، لذا وجود آن برای صدور گواهی فوت الزامی می‌باشد‌.

۱۰. افراد فاقد هویت، افرادی که هویتشان قابل تشخیص و تایید نیست یعنی فاقد مدارک شناسایی معتبر هستند را نیز باید به پزشکی قانونی ارجاع داد، لذا وجود شناسنامه عکسدار و کارت ملی جهت صدور گواهی فوت و جواز دفن، الزامی می‌باشد. پزشک جهت تایید هویت، عکس روی مدارک را با چهره متوفی مطابقت داده و سپس گواهی فوت و جواز دفن متوفی را صادر میکند، عدم وجود مدارک شناسایی به منزله ارجاع به پزشکی قانونی‌است. و ضمنا باید خاطرنشان کرد که هر فرد باید کد ملی داشته باشد که مهمترین آیتم، جهت شناسایی هر فرد و اصلی‌ترین آیتم هویتی هر فرد است و وجود آن جزو ملزومات صدور گواهی فوت و ثبت در برگه جواز دفن می‌باشد.

۱۱. چند روز از فوت متوفی گذشته باشد اگر به هر دلیلی چند روز از فوت متوفی گذشته باشد و جسد قابل معاینه و بررسی نباشد و نتوان هویت آنرا  تایید کرد یا بدلیل فساد نتوان بخوبی اندامها و پوست متوفی را بررسی و معاینه کرد، حتما باید جسد را به پزشکی قانونی ارجاع داد.

۱۲. مرگ در حین انجام ورزش و یا متعاقب ورزش، در این مورد هم پزشک باید جسد را جهت بررسی دقیقتر و اتوپسی به پزشکی قانونی ارجاع دهد.

۱۳. مرگ فرد در پرورشگاه یا ندامتگاه و زندانها یا پادگان‌ها، در صورت فوت فرد در هر کدام از این اماکن هم، باید جسد را ارجاع داد و پزشک مجاز به صدور گواهی فوت نیست.

۱۴. مرگ متوفی بدنبال آسیبهای شغلی و ناشی از کار و در حین کار. این موارد را نیز باید ارجاع داد و پزشک مجاز به صدور گواهی فوت و جواز دفن نیست و جسد باید به پزشکی قانونی جهت بررسی و اتوپسی ارجاع گردد‌.