زخم پای دیابتی یکی از شایع‌ترین عوارض دیابت است که میتواند منجر به درد، عفونت و معلولیت شود. در افراد مبتلا به دیابت، به دلیل افزایش قند خون، جریان خون به اندام‌های دورتر از قلب مثل پاها کاهش می‌یابد. همچنین اختلال در سیستم ایمنی و اعصاب محیطی باعث کاهش حس پاها می‌شود. با کاهش جریان خون و حس پاها، زخم‌ها و آسیب‌های کوچک پا به خوبی درمان نشده و عفونت‌زا می‌شوند.
زخم‌های پای دیابتی معمولاً در ناحیه‌ای از پا که فشار بیشتری به آن وارد می‌شود مثل کف پا، انگشتان یا پاشنه پا ایجاد می‌شوند. در مراحل اولیه ممکن است به صورت قرمزی، تاول یا زخم‌های کوچک ظاهر شود اما با گذشت زمان و عدم درمان، زخم‌ها عمیق‌تر شده و منجر به عفونت و از بین رفتن بافت می‌شوند.
پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان صحیح زخم‌های پا در افراد دیابتی بسیار مهم است. امروزه با توجه به پیرفت های تکنولوژیکی درمان زخم پای دیابتی در منزل افراد نیز امکان پذیر است تا فرد بدون نیاز به مراجعه به درمانگاه مراحل درمان را طی کند. سهاسنتر با سابقه طولانی در زمینه اعزام پرستار متخصص به منزل افراد برای درمان زخم پای دیابتی آماده کمک به افرادی است که به این خدمت نیاز دارند.
مقاله مرتبط: درمان و پانسمان زخم بستر در منزل
انواع زخم پای دیابتی
زخم پای دیابتی بر اساس عمق، میزان عفونت و محل ایجاد زخم به چند دسته تقسیم می‌شود:
زخم سطحی: این نوع زخم فقط لایه بیرونی پوست را درگیر می‌کند و عمق آن کم است. زخم‌های سطحی معمولاً با مراقبت‌های پایه‌ای بهبود می‌یابند.
زخم عمیق: این زخم‌ها عمق بیشتری داشته و لایه‌های زیرین پوست و بافت نرم را درگیر می‌کنند. زخم‌های عمیق بیشتر در معرض عفونت هستند و نیاز به درمان تخصصی تری دارند.
زخم عفونی: زخم‌هایی هستند که علاوه بر آسیب بافتی، دچار عفونت باکتریایی نیز شده‌اند. این زخم‌ها باید بلافاصله درمان شوند تا از پیشرفت عفونت جلوگیری شود.
زخم نوروپاتیک: این زخم‌ها به دلیل آسیب اعصاب محیطی پا در اثر دیابت ایجاد می‌شوند. بی‌حسی ناشی از نوروپاتی منجر به عدم درک صدمات کوچک و به تبع آن زخم‌های وسیع‌تر می‌گردد.
زخم مزمن: این زخم‌ها به مدت طولانی (بیش از 6 هفته) ادامه پیدا می‌کنند و علی‌رغم درمان‌های اولیه بهبود نمی‌یابند. نیاز به درمان‌های پیشرفته‌تری دارند.
شناسایی به موقع انواع زخم و درمان مناسب آن‌ها برای پیشگیری از عوارض جدی در بیماران دیابتی حائز اهمیت است.
علائم زخم پای دیابتی
زخم پای دیابتی معمولاً با علائمی همراه است که می‌توانند نشانه‌های هشداردهنده‌ای برای تشخیص زودهنگام باشند. شایع‌ترین علائم زخم پا در افراد مبتلا به دیابت عبارتند از:
قرمزی پوست: اولین نشانه زخم پا معمولاً قرمزی و التهاب پوست است که میتواند در نواحی مختلف پا ایجاد شود.
تاول و ترشح: پس از قرمزی پوست، ممکن است تاول‌هایی روی پوست به وجود آید یا ترشحاتی از زخم خارج شود.
درد و حساسیت: احساس درد و حساسیت در ناحیه‌ای از پا که قبلاً بی‌حس بوده است.
تغییر رنگ پوست: پوست ممکن است صورتی، قرمز یا بنفش شود که نشانه وخامت زخم است.
تورم: تورم و التهاب ناحیه آسیب‌دیده از دیگر علائم رایج زخم پاست.
ترشح بوی نامطبوع: وجود ترشحات بدبو از زخم میتواند بیانگر عفونت باشد.
تب: در برخی موارد تب نیز به عنوان علامتی از عفونت زخم ظاهر می‌شود.
هرگاه چنین علائمی در پا مشاهده شد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد تا با تشخیص و درمان به موقع، از وخامت زخم جلوگیری شود. همچنین برای این منظور میتوانید از خدمات حضور متخصص و دکتر در منزل سها استفاده کنید.
پیشگیری از زخم پای دیابتی
پیشگیری از زخم پا در بیماران مبتلا به دیابت بسیار مهم است. رعایت نکات زیر میتواند از بروز زخم پا جلوگیری کند:
کنترل سطح قند خون: کنترل مناسب قند خون با رژیم غذایی، ورزش و مصرف داروهای تجویزی از اصلی‌ترین راه‌های پیشگیری از زخم پاست.
مراقبت روزانه از پاها: شستشوی روزانه پاها، خشک کردن بین انگشتان پا، بررسی روزانه کف پا و استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده.
استفاده از کفش و جوراب مناسب: پوشیدن کفش‌های نرم و راحت با اندازه مناسب و جوراب‌های پنبه‌ای.
قطع مصرف سیگار: سیگار کشیدن خون‌رسانی به اندام‌ها را کاهش داده و زخم‌زاست.
ورزش منظم: ورزش‌های هوازی مثل پیاده‌روی خون‌رسانی پا را بهبود می‌بخشد.
کنترل وزن: اضافه وزن فشار بیشتری به پاها وارد می‌کند.
اجتناب از آسیب پا: از بریدگی‌ها، سوختگی‌ها و ضربات پا جلوگیری شود.
مراجعه به پزشک: معاینات منظم پا توسط پزشک برای تشخیص زودهنگام مشکلات ضروری است.
با رعایت این نکات می‌توان از بروز زخم‌های پای دیابتی و عوارض ناشی از آن پیشگیری کرد. البته همواره باید علائم هشداردهنده را جدی گرفت و در صورت بروز مشکل بلافاصله به پزشک مراجعه نمود.
همچنین ببینید: فصد خون در منزل
درمان زخم پای دیابتی توسط پرستار متخصص
امروزه با خدمات پرستاری می‌توان درمان و مراقبت از انواع زخم مانند زخم بستر و زخم پای دیابتی را در منزل و به صورت حرفه‌ای انجام داد. پرستاران آموزش‌دیده برای درمان زخم‌های پای دیابتی، ابتدا ناحیه زخم را به طور کامل تمیز و ضدعفونی می‌کنند. سپس بر اساس دستور پزشک، انواع پانسمان‌های استریل و ترمیمی را بر روی زخم اعمال می‌نمایند.
همچنین پرستاران نحوه صحیح مصرف داروهای تجویز شده مانند آنتی‌بیوتیک و مسکن را به بیمار آموزش داده و از مصرف به موقع آن‌ها اطمینان حاصل می‌کنند. پرستاران همچنین نکات بهداشتی لازم مانند استراحت پا و قرار دادن آن در وضعیت مناسب، پیشگیری از عفونت و تغذیه مناسب را به بیمار آموزش می‌دهند.
مزیت اصلی درمان در منزل زخم پای دیابتی، تسریع روند بهبودی و کاهش خطرات احتمالی بیماران دیابتی است. همچنین حضور پرستار در منزل میتواند به انجام سایر خدمات مانند کشیدن بخیه در منزل نیز کمک کند.
پانسمان زخم پای دیابتی در منزل
پانسمان مناسب و به موقع زخم پای دیابتی یکی از مهمترین بخش‌های درمان در منزل است. نکات زیر در پانسمان زخم در منزل پا باید رعایت شود:
– قبل از پانسمان باید زخم را به آرامی با آب ولرم و صابون ملایم شستشو داد. سپس با سرم فیزیولوژی استریل تمیز کرد.
– از پانسمان‌های استریل و مخصوص زخم استفاده شود. انتخاب نوع پانسمان بستگی به عمق و وضعیت زخم دارد.
– پانسمان باید اندازه مناسب با زخم داشته باشد و فراتر از لبه‌های زخم قرار نگیرد.
– پانسمان باید به آرامی و بدون فشار روی زخم قرار گیرد و خوب به پوست چسبیده باشد.
– تعویض پانسمان حداقل روزی یک بار و در صورت لزوم بیشتر ضروری است.
– پس از پانسمان می‌توان از بانداژ یا نوارچسب استفاده کرد تا پانسمان ثابت بماند.
– در تعویض پانسمان نباید زخم را لمس کرد. دست‌ها باید کاملاً تمیز باشد.
– پس از پانسمان، پا را بالاتر از سطح قلب نگه داشته و از فشار آوردن روی زخم پرهیز شود.
با پانسمان صحیح و به موقع می‌توان از عفونت و وخامت زخم جلوگیری کرد. در صورت بروز هرگونه مشکل، باید به پزشک مراجعه نمود.
انواع پانسمان زخم دیابتی
بسته به نوع و وضعیت زخم پای دیابتی، پانسمان‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
پانسمان خشک: برای زخم‌های سطحی و تمیز کاربرد دارد. جذب رطوبت کرده و محیط خشک ایجاد می‌کند.
پانسمان هیدروکلوئید: نوعی ژله‌ای است که رطوبت را حفظ می‌کند. برای زخم‌های عمیق مفید است.
پانسمان آلژینات: از جلبک دریایی تهیه شده و خاصیت مرطوب‌کنندگی دارد.
پانسمان فوم: یک لایه نرم اسفنجی دارد که جذب رطوبت می‌کند. برای زخم‌های عمیق مناسب است.
پانسمان هیدروفیبر: ترکیبی از الیاف پلیمری است که رطوبت را جذب و زخم را پوشش می‌دهد.
پانسمان زیستی: حاوی موادی مثل کلاژن است که به التیام زخم کمک می‌کند.
پانسمان آنتی‌بیوتیکی: آنتی‌بیوتیک دارد و از عفونت زخم جلوگیری می‌کند.
انتخاب نوع مناسب پانسمان بستگی به وضعیت زخم دارد و باید تحت نظر پزشک صورت گیرد تا اثربخشی درمان افزایش یابد.
اهمیت پانسمان زخم پای دیابتی در منزل
پانسمان مناسب و به موقع زخم پای دیابتی در منزل اهمیت زیادی دارد:
– با پوشاندن زخم از ورود میکروب‌ها و آلودگی جلوگیری می‌شود و از عفونت‌زا شدن زخم پیشگیری می‌گردد.
– پانسمان مناسب محیط مرطوبی را برای التیام زخم فراهم می‌کند و روند بهبودی را تسریع می‌بخشد.
– جلوگیری از خشک شدن زخم و تشکیل بافت نکروزه از دیگر فواید پانسمان کردن است.
– پانسمان صحیح از چسبیدن پابند و جوراب به زخم و آسیب بیشتر جلوگیری می‌کند.
– پانسمان ناحیه زخم را محافظت کرده و از تماس مستقیم و فشار روی زخم جلوگیری می‌کند.
– نوع خاصی از پانسمان‌ها حاوی داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک هستند که درمان را تسریع می‌بخشند.
بنابراین انجام مرتب پانسمان بخش مهمی از مراقبت در منزل از زخم پای دیابتی به شمار می‌رود و نباید از آن غفلت کرد.
همچنین ببینید: تزریق آنتی بیوتیک در منزل
عوارض ناشی از تعویض پانسمان زخم پای دیابتی توسط فرد غیرمتخصص
تعویض پانسمان زخم پای دیابتی توسط افراد غیرمتخصص میتواند منجر به عوارض زیر شود:
عفونت زخم: عدم رعایت نکات بهداشتی و استفاده از وسایل غیراستریل باعث آلودگی و عفونت زخم می‌شود.
خون‌ریزی: برداشتن نامناسب پانسمان قبلی میتواند موجب خون‌ریزی از زخم شود.
آسیب به بافت: استفاده از پانسمان نامناسب یا قرار دادن آن به شیوه نادرست باعث آسیب بافتی می‌گردد.
درد و ناراحتی: انجام نادرست پانسمان برای بیمار دردناک است و روند بهبودی را کند می‌کند.
عدم التیام زخم: عدم استفاده از پانسمان مناسب مانع التیام زخم می‌شود و زخم مزمن خواهد شد.
عفونت خون: در موارد شدید ممکن است عفونت از زخم به خون منتقل شود.
بنابراین توصیه می‌شود تعویض پانسمان زخم پای دیابتی حتماً توسط افراد متخصص انجام شود تا از بروز عوارض و طولانی شدن دوره درمان جلوگیری گردد. آموزش نحوه صحیح پانسمان به بیمار نیز ضروری است.
هزینه درمان و پانسمان زخم پای دیابتی در منزل
مراکز مختلف اعزام پرستار به منزل تعرفه های مختلفی برای خدمات خود در نظر میگیرند. ما در مرکز سها سعی کرده ایم بهترین خدمات را با قیمت مناسب در تهران عرضه کنیم. برای مشاهده قیمت پانسمان زخم پای دیابتی در منزل به صفحه تعرفه های سها مراجعه نمایید.
